Sevda Durgun Yazdı; 24 Haziran Doğu Güneydoğu izlenimlerim

İl ve ilçelerde vatandaşlarla sık sık çay sohbetleri yaptım. Özellikle kadınlar ve gençlerle bir araya geldim. Muş’un merkezinde ve ilçelerinde kanaat önderleri ve STK’larla görüşmeler yaptım.

Bu görüşmelerden elde ettiğim bilgileri ve bölgedeki son durumu sizlerle paylaşmak istiyorum.

Bölge halkında ciddi bir “temsiliyet sorunu” olduğu görülüyor. Bölgede güçlü parti olan AK Parti’ye yanaşma hususunda da tereddütler yaşanıyor. Bu tereddütlerin başında, Cumhurbaşkanımızın önümüzdeki dönem demokratikleşme ve özgürlük alanlarının genişletilmesi ile ilgili ifade ettiği söylemlerin henüz duyulmamış olması geliyor. Bunun yanı sıra AK Parti’nin MHP ile yaptığı ittifakın HDP ve bileşenleri tarafından AK Parti’nin milliyetçiliğe kaydığı şeklinde anlatıldığı görülüyor. Bu manipülatif fısıltının bölgede çok fazla maya tuttuğu söylenemez. Ancak HDP’nin bu yanıltıcı propagandasına karşı AK Parti’nin bir hamle yapmasına ihtiyaç olduğunu söylemek gerekiyor.

HDP, sahada neredeyse hiç yok. HDP’liler de herhangi bir faaliyet, motivasyon ya da heyecan görülmüyor. Ancak HDP’lilerdeki bu durumu “oy bazlı” düşünmemek lazım. Zira HDP’li seçmendeki “suskunluk halinin” nereye doğru evrileceği henüz kestirilemiyor.

Doğu ve Güneydoğu’nun neredeyse tamamında 24 Haziran seçimleri ile ilgili büyük bir umut vardı. Bu umut, bu dönem listeye girecek milletvekillerinin bundan önceki milletvekilleri gibi olmayacağı yönünde. Bölge halkı bu defa gerçekten kendisini layıkıyla temsil edecek, toplumsal meselelerle ilgilenecek, bireysel meselelerle uğraşmayacak, şehrin genelini ilgilendiren sorunlarla hemhal olacak, dertlenecek ve halkın içinden çıkacak adayların listelere yerleşmesi gerektiğini çok güçlü bir şekilde ifade ediyordu. Bu düşüncelerin oluşmasının en büyük nedeni Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sıkça söylediği değişim ve taze kan söylemleriydi.

Bölgede Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şahsına yönelik ciddi bir teveccüh var. HDP seçmenlerin haricinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın adaylığı ilgili hiçbir tartışma yok. Herkes Erdoğan’ın adaylığı hususunda konsensüs içerisinde. Zaman zaman AK Parti’nin icraatları ya da eksikleriyle ilgili eleştiri yapan vatandaşlar bile bu eleştirisini dile getirirken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı bir kenara koyarak eleştiri yapıyor. Şikâyetlerin çoğu yerel yönetimlerden ve temsiliyet noktasındaki mevcut milletvekillerinden.

Şuanki seçim ortamı bundan önceki seçim ortamlarına hiç benzemiyor. Bölgede ciddi bir rahatlama var. Halk, siyasi görüşünü saklama gereği hissetmiyor. Bölge halkı çok rahat bir şekilde herhangi bir endişe duymadan kendi parti merkezine girip çıkıyor. Sandık güvenliği noktasında bu dönem daha umutlu şeyler ifade ediliyor. Geçmiş seçimlerde HDP’lilerin yapmış olduğu baskı ve tehditlerin bu dönem olmayacağı, dolaysıyla vatandaşların daha özgür bir ortamda oy kullanacağı söyleniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bölgedeki mitinglerde yapacağı konuşmalarda hak ve özgürlükler, demokrasi ve insan hakları alanlarına vurgu yapması bekleniyor. Bu vurguların etkisinin bölgede pozitif etki yapacağı konuşuluyor.

HDP’nin bu seçimlerde yüzde 10 barajını aşmayacağı yönünde bir inanç var bölgede. AK Parti, eğer 23 Haziran’a kadar yapacağı çalışmalarda yoğunluğunu hem Doğu’da hem de Batı’da yaşayan Kürt seçmene verirse HDP’nin baraj altında kalma olasılığı artar. AK Parti, HDP’ye tavır koymuş ama henüz AK Parti’ye de yanaşmamış ortada duran seçmenlere yönelik etkili bir kampanya yürütür ve ikna edici bir söylemle çalışma yaparsa HDP baraj altında kalır. HDP’nin baraj altında kalması demek AK Parti’nin parlamentoya en az 60 milletvekili daha fazla göndermesi demek. Dolaysıyla AK Parti’nin en önemli seçim stratejilerinden bir tanesi ortada duran, henüz nereye oy vereceğini kararlaştırmayan seçmenleri kazanmak olmalıdır.

AK PARTİ VE İSTANBUL MİLLETVEKİLİ ADAYLARI

Bir diğer konu ise Ak Partinin İstanbul Milletvekili adayları. Cumhurbaşkanı Erdoğan, hazırlanan listelerdepartinin özellikle 3 büyük ilde milletvekili adaylarını belirlerken oy oranını artırmak için tüm dengeler dikkate alınacak diye ifade etmişti. Lakin İstanbul için bu ifadeyi kullanmak biraz zor. Çünkü İstanbul’un üç bölgesinde de listelerde yoğun bir Karadeniz hâkimiyeti görülüyor. Giresunlu Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli İstanbul 1. Bölge, Trabzonlu İçişleri Bakanı Süleyman Soylu İstanbul 2. bölge, Ordulu Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş İstanbul 3. bölgeye, eski Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç Samsun’dan İstanbul 3. bölgeye kaydırıldı. İstanbul’da Berat Albayrak ve Fatma Betül Sayan Kaya ile birlikte 5 bakan milletvekili adayı olurken, çok sayıda parti yöneticisi de yine İstanbul listesinde yer aldı. İstanbul 3. bölgeden 1.sıra milletvekili olan eski Tarım Bakanı Diyarbakırlı Mehmet Mehdi Eker’e bu dönem İstanbul listelerinde yer verilmedi. Eker Diyarbakır listesinde 1. sırada yer aldı. İstanbul milletvekili listelerinde neredeyse Kürt kökenli milletvekili yok denecek düzeyde. İstanbul’da yaklaşık 3 milyonun üzerinde Kürt seçmen var. Bunun büyük bir kısmı olan 1 milyon 300 binin üzerindeki seçmen İstanbul 3.bölgede yaşıyor. Doğu ve Güneydoğu nüfusunun yoğunlukta yaşadığı ilçelerden listelere ciddi tepkiler var. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve yardımcılarının söylemlerinden yola çıkarsak ortaya çıkan sonuçları şöyle sıralayabiliriz;  1: eğer Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dediği gibi listeler oy oranını artırmaya yönelik ise, demek ki İstanbul’da yaşayan Karadeniz seçmeni Ak Partiye oy vermiyordu ve listelerde yoğun bir Karadeniz hâkimiyeti sağlanarak Karadeniz seçmeninin oyu hedeflendi. 2:Cumhurbaşkanı Erdoğan ve yardımcıları Kürt seçmenin referandumda olduğu gibi 24 Haziran seçimlerinde de oyunu Ak Parti’den yana kullanacağına emin. Yâda Kürt seçmen ve Kürt kökenli adaylar fazla dikkate alınmayarak çantada keklik muamelesi yapıldı. 3: Ak Partinin özellikle son 5 yılında yaşanan ahbap çavuş ilişkisi listelere yansıdı ve “bizim uşak olsun” sonuçları ortaya çıktı.

Bu durumun 24 Haziran seçimlerine nasıl yansıyacağını hep beraber yaşayıp göreceğiz.